باغ دلگشا

تمام صحن اين باغ مصفا پوشيده از درختان مركبات بوده و عمارت زيبا و ارزشمند كلاه‌فرنگي يا(عمارت دلگشا) در وسط باغ قرار گرفته است.
اين ساختمان و باغ كه مربوط به خاندان قوام در زمان قاجار است، داراي يك ايوان دو ستوني زيبا است كه سقف اين ايوان از چوب بوده و برروي آن بارنگ و روغن نقاشي شده است و ترنج‌هاي بسيار زيبايي متن نقاشي‌هاي سقف اين عمارت را تشكيل مي‌دهد.
از تزئينات بكار رفته در اين بناي تاريخي مي‌توان به سنگ‌هاي ازاره مرمر ليمويي رنگ به كار رفته در ايوان، يك 160 كتيبه گچ‌بري شده به خط نستعليق از اشعار نصيرالملك و رضواني، درهاي چوبي منبت كاري شده منحصر به‌فرد و كاشي‌كاري تمام نماي ايوان با اشكال هندسي ياد كرد.
باغ دلگشا شيراز و عمارت آن در سال 1351 هجري شمسي به شماره 912 در فهرست آثار ملي ايران ثبت شده است.

باغ دلگشا در ضلع غربي بلوار بوستان و در نزديكي آرامگاه سعدي واقع شده و قدمت آن را نيز به دوره ساساني نسبت مي‌دهند و يكي از دلايل آن را قرار گرفتن در نزديكي مظهر قنات كهن و در حريم قلعه بسيار قديمي مشهور به كهندژ مي‌دانند.جيمز موريه ساخت آن را به كريم خان زند نسبت داده ولي برخي اعتقاد دارند قدمت باغ دلگشا به دوران ساسانيان در قبل از  اسلام مي‌رسد، اين باغ در دوران صفويه و زنديه از مراكز مهم تفريحي در شيراز بوده ‌است.روايت است كه تيمور لنگ پس از تصرف فارس در عمارت باغ دلگشا سكني گزيد و در همين عمارت بود كه از حافظ دعوت كرد به ديدارش بيايد تا در حضور او قرآن را از آخر به اول بخواند.
اين باغ در دشت زير پاي اين قلعه و در نزديکي مظهر کاريز سعدي که آب گازاران هم ناميده مي‎شود واقع شده است، آب قنات سعدي از گذشته تا کنون باغ دلگشا و چند باغ ديگر و کشتزارهاي اطراف را مشروب مي‎سازد.

نويسنده : ر.خراساني

منبع : كتابشناسي باغ هاي ايراني